Câu trả lời cho sự phát triển thần kỳ của đất nước Nhật Bản chính là ở yếu tố “con người”, và một trong những tính cách hàng đầu chính là tiết kiệm. Vậy con người ở xứ sở hoa anh đào đã tiết kiệm như thế nào mà khiến thế giới phải nể phục như vậy?  

1. Tiết kiệm tiền bạc

Trên thế giới có nhiều dân tộc có đức tính tiết kiệm, nhưng có thể nói, người Nhật có tinh thần tiết kiệm hơn cả. Sinh ra trong một đất nước nghèo về tài nguyên thiên nhiên (thường phải nhập tới 80% các nguyên nhiên liệu cho hoạt động sản xuất trong nước), điều kiện sinh tồn, phát triển quá khắt khe khiến người Nhật sớm hình thành truyền thống rất tiết kiệm. Có thể xem đây là một đặc tính nổi trội của người Nhật. Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, dân Nhật luôn có khuynh hướng gửi tiết kiệm vào hàng cao nhất thế giới. Thường họ bỏ ra một khoảng 17-20% thu nhập của mình để gửi tiết kiệm. Nguồn tiết kiệm của người dân trở thành một nguồn vốn quan trọng để nền kinh tế Nhật có điều kiện tái đầu tư phát triển thuận lợi. Trong tiêu dùng hàng ngày của người Nhật, từ ăn mặc, công việc đến việc vui chơi giải trí đều mang màu sắc "tiết kiệm triệt để". Khi ăn tại các nhà hàng hoặc khi ăn liên hoan, người Nhật sẵn sàng gói mang về những đồ ăn thừa còn sót lại cho dù chỉ là một mẩu bánh mỳ chứ không bao giờ chịu vứt đi, phung phí khi còn sử dụng được.  

2. Tiết kiệm bằng đồ tái chế

Không chỉ tiết kiệm trong tiêu dùng, đặc tính tiết kiệm của người Nhật còn được thể hiện trong sản phẩm hàng hoá, dịch vụ họ làm ra, cung ứng. Vì nghèo tài nguyên thiên nhiên nên những hàng hóa của người Nhật đều được sản xuất với công nghệ tiên tiến nhất để có thể tận dụng cả rác thải thành đồ tái chế – là thứ đồ bỏ đi ở các nước khác. Nhật là một trong những nước đầu tiên trên thế giới tái chế tất cả các loại rác thải để tạo ra các sản phẩm mới phục vụ con người. Hiện nay, một loạt các chế phẩm từ plastic, vải vóc, nguyên vật liệu xây dựng, nhiên liệu... đang rất quen thuộc với người tiêu dùng đều là những đồ được tái chế qua công nghệ Nhật Bản. Mới đây người Nhật còn đưa ra một công nghệ có thể biến một tờ báo cũ thành một loại chất đốt hiệu suất cao dùng để nấu ăn và sưởi ấm. Đáng chú ý nhất là loại bể phốt liên hoàn có thể tận dụng ngay chất thải sinh hoạt trong gia đình để tạo ra khí biogas phục vụ nấu ăn, sưởi ấm và làm phân vi sinh dùng cho trồng trọt.  

3. Tiết kiệm thời gian

Đối với người Nhật, thời gian còn quý hơn cả vàng bạc, nên con người cần phải tiết kiệm tối đa đối với thời gian. Để tiết kiệm thời gian di chuyển, người Nhật đã nghĩ ra một loạt phương tiện, trong đó nổi tiếng toàn thế giới là tàu cao tốc Shinkansen. Hiện nay, tốc độ của loại tàu này đã lên tới trên 500km/h. Ngoài ra người Nhật tiết kiệm thời gian trong công việc bằng châm ngôn "chơi ra chơi mà làm ra làm". Khi chơi họ có thể rất vui vẻ thoải mái nhưng khi làm việc thì họ cực kì kỷ luật và nghiêm túc, tập trung 100% vào việc đang làm. Vì thế trong cùng một thời gian, hiệu quả làm việc của người Nhật thường cao hơn hẳn các nước khác trên thế giới. Ngoài ra, người Nhật có thể sẵn sàng bỏ ra một số tiền rất lớn mua các phát minh khoa học để ứng dụng ngay vào thực tế phục vụ con người ngay cả khi chỉ còn một thời gian ngắn nữa chính người Nhật cũng có thể đưa một phát minh tương tự. Đó là để nhằm tiết kiệm hơn nữa thời gian, công sức và tiền bạc. Tiết kiệm thời gian bằng tàu cao tốc. Ngoài hệ thống tàu điện cao tốc, ở Nhật Bản có hệ thống xe buýt chạy tuyến rất đúng giờ, đảm bảo cho người dan đi lại rất thuận tiện và đúng thời gian.  

4. Tiết kiệm đúng lúc, đúng chỗ mới là “chân tiết kiệm”

Tuy nhiên, tất cả những điểm trên chỉ là bề nổi của tinh thần tiết kiệm Nhật Bản. Thực tế, người Nhật coi tiết kiệm quá không phải là điều tốt. Lý giải điều này, người ta cho rằng nếu cứ dùng mãi một thứ đồ ví dụ như quần áo, đồ điện tử... thì sẽ dẫn tới nhu cầu xã hội giảm, các ngành sản xuất sẽ không thể phát triển, kinh tế của cả cộng đồng suy thoái. Do đó, ở nước Nhật người ta mua sắm cực kỳ nhiều và không ai coi đó là sự hoang phí. Ví dụ cụ thể là ở Nhật, người dân mua rất nhiều các mặt hàng đồ điện tử mới ra dù sản phẩm cũ của họ vẫn dùng tốt. Từ đó nhà sản xuất bán được hàng và có tiền tái đầu tư cho ra những sản phẩm tốt hơn. Chính vì người dân mua sắm nhiều đã tạo nên thị trường Nhật Bản là thị trường có sức mua cực lớn, từ đó thúc đẩy phát triền nền kinh tế Nhật phát triển. Và thật đáng buồn, đây lại chính là nguyên nhân tạo biến những nước đang phát triển trở thành “bãi rác thải công nghệ” của nước Nhật.